Gericht aanpakken!
RAP: R1 R2 R3 | WERKPLAN 21 juli 2020
2.3 | ‹ Basisfuncties veiligstellen ›
Urgentie en belang
Bepaalde maatschappelijke processen en functies zijn zo belangrijk en/of kwetsbaar dat ze de term ‘vitale en kwetsbare functies’ hebben gekregen. Uitval of verstoring van deze basisfuncties leidt tot ernstige maatschappelijke ontwrichting en vormt een potentiële bedreiging voor onze gezondheid, veiligheid en economie. Voorbeelden zijn het elektriciteitsnet, drinkwatersysteem, hoofdwegennet en ziekenhuizen en verpleegtehuizen.
Waterproductielocatie Vitens Harderwijk
De continuïteit van het functioneren van deze basisfuncties wordt nauwlettend in de gaten gehouden. Extra aandacht is echter nodig vanwege een grotere kans op weersextremen zoals noodweer en langdurige hitte. Waardoor basisfuncties onder druk kunnen komen te staan, bijvoorbeeld bij overstromingen en natuurbranden. Uitval van de ene functie kan leiden tot de uitval van weer andere functies en zelfs uitval van een geheel gebied. Basisfuncties zijn (boven)regionale voorzieningen en dus gemeentegrens overschrijdend. Daarom is het zinvol om dit thema op bovenlokaal niveau aandacht te geven.
Gezamenlijke Ambities
Klimaatbestendig, veilig en robuust
ontworpen infrastructuur en nutsvoorzieningen
Basisfuncties (vitaal en kwetsbaar) in de regio blijven ook tijdens extreem weer operationeel.
Bereikbaarheid van basisfuncties blijft gewaarborgd: zoals ziekenhuizen, verzorgingshuizen en hulpdiensten.
Wijken en werklocaties blijven bereikbaar via doorgaande wegen bij extreem weer.
Regionale maatregelen
Op landelijk niveau zijn er 13 categorieën van basisfuncties (de zogenaamde vitale en kwetsbare functies) onderscheiden. Het gaat veelal om een samenhang tussen netwerken (kabels, leidingen, wegen) op verschillende schaalniveaus: landelijk, regionaal en lokaal. Wij richten ons op het beperken van de risico’s van de functies in de regio waar wij invloed op hebben. En waar mogelijk sluiten we aan bij de Regionale Energie Strategieën en andere regionale programma’s en initiatieven.
Maatregelen om basisfuncties optimaal te laten functioneren onder extreme weersomstandigheden.
- Verkennen van de mogelijkheden om de risico’s te beperken op natuurbranden en de gevolgen daarvan door aanpassingen (begroeiing, brandgangen, bluswater) op kwetsbare plekken en een goede brandbestrijding.
- Overleg met het Rijk en andere partijen over het oplossen van de knelpunten in onze regio waar we zelf geen directe invloed op hebben.
- Verkennen van bereikbaarheid hoofdontsluitingswegen (doorgaand verkeer), ziekenhuizen en routes van de hulpdiensten in relatie tot extreem weer. In beeld brengen welke effectieve maatregelen getroffen kunnen worden om de bereikbaarheid te garanderen.
- Veiligstellen van de drinkwatervoorziening (Studie Aanvullende Strategische Voorraden drinkwater: ASV) (zie voor uitwerking in een project 2.4).
Kennisuitwisseling over en uitwerken van de aanpak voor het veiligstellen van basisfuncties.
- Kennisuitwisseling met de netwerkbeheerders en het uitwerken van gezamenlijke richtlijnen (faciliteren dialoog en wellicht opstellen handreiking, samenwerkingsafspraken).
Richtlijnen voor het beperken van gevolgen van overstromingen met ruimtelijke aanpassingen bij overstromingen.
- Uitwerken van richtlijnen die gebruikt kunnen worden om potentiële knelpunten in beeld te brengen en in ruimtelijke plannen op te nemen.
- Verantwoordelijke organisaties en instanties borgen dat alle nieuwe voorzieningen voor basisfuncties klimaatbestendig worden gerealiseerd.
SPEERPUNTEN
2021-2022
BASISFUNCTIES VEILIGSTELLEN WERKPLAN 2021-2022
Ondanks de kans dat natuurbranden toenemen, nemen de gevolgen niet toe door preventie en bestrijding
PROJECT: NATUURBRANDEN PREVENTIEPLAN
BESCHRIJVING: Beoordelen lopende plannen op klimaatbestendigheid (toenemende kans op branden, mee-koppelkansen vergroeningsopgave en grondwateropgave). Aanvullen plannen en gezamenlijk optrekken in de communicatie.
RESULTAAT: Opstellen van plannen voor 5 gemeenten in 2021 obv het format van de veiligheidsregio’s. Vervolgens opstellen van plannen voor de overige gemeenten.
De gevolgen van overstroming van de dijken (laag 2 en 3) zijn bekend en het risico op schade en slachtoffers is zoveel als mogelijk beperkt
PROJECT: OVERSTROMINGSBESTENDIGE GEBIEDEN EN GEBOUWEN
BESCHRIJVING: Uitwerken van mogelijke (ruimtelijke) opties, selecteren van haalbare oplossingsmogelijkheden, selecteren van maatregelen op de korte termijn, uitwerken van implementatie maatregelen (korte termijn) en randvoorwaarden voor omgevingsplannen. Opstellen evacuatieplannen.
RESULTAAT: een optimale (ruimtelijke) inrichting om schade en letsel te voorkomen. Een gecoördineerde aanpak van hulpdiensten en overheden bij overstroming waardoor de kans op slachtoffers afneemt en minder economische schade en maatschappelijke ontreddering.
De (hoofd)verdeelstations zijn hittebestendig en beschermd tegen overstroming
PROJECT: (HOOFD)VERDEELSTATIONS BEOORDELEN
BESCHRIJVING: Inventarisatie van kwetsbare locatie. Verkennen van mogelijk oplossingen. Uitwerken maatregelen voor de korte termijn en randvoorwaarden voor omgevingsplannen.
RESULTAAT: Kwetsbaarheden zijn in beeld en een maatregelenprogramma voor het verminderen van kwetsbaarheid.
Het hoofdwegennet en spoor zijn snel begaanbaar na piekbuien en overstroming
PROJECT: DOORGAANDE WEGEN KLIMAATROBUUST
BESCHRIJVING: Inventarisatie van risicofactoren, bepalen risicolocaties, bepalen risicoprofiel per locatie en beschikbare oplossingen of omleidingsalternatieven, agenderen van maatregelen bij de betrokken partijen. Tevens uitwerken uitgangspunten nieuwe ‘klimaatbestendige’ wegen.
RESULTAAT: Overzicht van risicolocaties, beschikbare omleidingsroutes en te nemen maatregelen of kwetsbaarheid te beperken.
Regionaal delen. Lokaal doen.
Volg het voorbeeld uit de regio:
2 praktische voorbeelden
Toekomstbestendige productielocaties Vitens
Het drinkwater wat Vitens levert, is uit de grond opgepompt in een waterwingebied in uw omgeving en gezuiverd in één van Vitens’ productiebedrijven. Sommige van deze productielocaties bevinden zich in een risicovol gebied. Circa 1/3 van deze productielocaties bevindt zich in het bos, in een potentieel brandgevaarlijk gebied. Bij deze locaties worden bouwkundige maatregelen tegen brand getroffen, een voorbeeld hiervan is het zo weinig mogelijk gebruik maken van glas. Ook worden naaldbomen bij de gebouwen vervangen door loofbomen, om de kans op brand te verkleinen. Op deze manier zijn de productielocaties zo weerbaar mogelijk tegen natuurbranden en houdt Vitens de productielocaties veilig. Ook in gebieden die kunnen overstromen treft Vitens maatregelen om te voorkomen dat er structurele schade optreedt bij dijkdoorbraken. Vitens heeft de uitdaging om meerwaarde te creëren voor natuur bij bouw- en renovatieprojecten. Met natuur op de terreinen worden de bronnen beschermd, waarmee de drinkwatervoorziening wordt veiliggesteld. Daarnaast draagt Vitens zorg voor een schone leefomgeving. In 2019 is het natuurbeleid van Vitens vastgesteld, met als één van de onderdelen aandacht voor natuur bij bouw- en sloopprojecten; actief zoeken naar het creëren van meerwaarde voor de natuur en daarmee bijdragen aan een klimaatbestendige drinkwaterwinning.
Natuurbrandbeheersing Veluwe
De Veiligheidsregio’s Noord- en Oost-Gelderland (VNOG) en de Veiligheid- en Gezondheidsregio Gelderland-Midden (VGGM) houden zich bezig met een gebiedsgerichte aanpak voor natuurbrandbeheersing. De afgelopen jaren zijn er al de nodige acties geweest voor een betere beheersing van natuurbrandrisico’s op de Veluwe. In 2017 is daarom een intentieverklaring getekend door de provincie Gelderland en de twee veiligheidsregio’s VNOG en VGGM. De gebiedsgerichte aanpak leidt uiteindelijk tot een totaaloverzicht van maatregelen om onbeheersbare natuurbranden in de toekomst in de eerste plaats te voorkomen en in de tweede plaats, als het wel misgaat, de gevolgen minder ernstig te laten zijn. Eind 2019 was de officiële aftrap van dit project.
Kom meer te weten over onze gerichte aanpak op thema:
2.1 PRETTIG WONEN EN WERKEN
2.2 AANGENAAM RECREËREN
2.3 BASISFUNCTIES VEILIGSTELLEN
2.4 NATUURLIJK BODEM- EN WATERSYSTEEM