Gericht aanpakken!

RAP: R1 R2 R3 | WERKPLAN 21 juli 2020

Versnellen door focus ›

Veilig, gezond, welvarend en prettig leven willen we allemaal. Het veranderende klimaat met de daarmee gepaard gaande weersextremen zet dat onder druk. Ons gezamenlijke streven is om dit op te vangen en om te buigen. Risico’s voorkomen, kansen pakken en onze leefomgeving sterker en mooier maken: een klimaatrobuuste en -adaptieve regio. Een regio die een stootje kan hebben en soepel inspeelt op wisselende en extremere weersomstandigheden.

De tijdshorizon ligt op 2050

Dat lijkt ver weg, maar er moet nog veel gebeuren. Bovendien is meekoppelen met natuurlijke investeringsmomenten noodzakelijk en gewenst. Ook de scope van de opgave is breed, klimaatadaptatie raakt onze leefomgeving op vele manieren. Gelukkig staan we daarbij niet op punt 0, we zijn al onderweg en zien tal van mooie initiatieven.
In deze complexiteit biedt focus op vier thema’s houvast. We kunnen elkaar makkelijker vinden op relevante thema’s. Door te kiezen kunnen we ook onze beperkt beschikbare middelen en menskracht slimmer inzetten om tot concrete stappen te komen. Door ons te beperken ontwikkelen we klimaatmeesterschap.

Vier ruimtelijk-functioneel gekozen thema’s stellen we centraal in onze aanpak

Als er op een plek of gebied iets wordt gebouwd, verbouwd, gepland of georganiseerd, zal op die bewuste plek met alle maatschappelijke ontwikkelingen rekening gehouden moeten worden, inclusief de klimaatverandering. In elk thema moet rekening gehouden worden met de vier belangrijkste klimaattrends uit de Nationale Adaptatie Strategie: het wordt natter, droger, warmer en de zeespiegel stijgt. Bovendien helpt een meer ruimtelijk-functionele en integrale insteek om elkaar en andere netwerken te vinden.

2.1 PRETTIG WONEN EN WERKEN
2.2 AANGENAAM RECREËREN
2.3 BASISFUNCTIES VEILIGSTELLEN
2.4 NATUURLIJK BODEM- EN WATERSYSTEEM

De klimaat-stresstesten laten zien wat de te verwachten gevolgen in de regio zijn

Het veranderende klimaat zorgt in onze regio voor langere warmere periodes in de zomer. Bovendien worden de perioden van hitte langer en warmer, perioden van droogte nemen toe. Daarnaast komen piekbuien vaker voor met wateroverlast en overstromingsgevaar. Door veranderingen in neerslag hier en bovenstrooms neemt de grilligheid van rivieren toe en daarmee de kans op overstroming. Hoe we in kunnen spelen op deze risico’s komt aan de orde binnen de thema’s.

Aanpakken

Per thema formuleren we gezamenlijke ambitie, beschrijven we de urgentie en het belang en geven vervolgens aan welke mogelijke maatregelen partners alleen of samen kunnen nemen. Maatregelen en acties die, groen en rijp naast elkaar, (versneld) ontwikkeld kunnen worden. Daaruit hebben we enkele concrete speerpunten gekozen die we op het schaalniveau van de regio als eerste oppakken. De selectie is gemaakt op basis van: de mate waarin energie aanwezig is bij meerdere partijen, duidelijke regionale meerwaarde wordt gezien en of er urgentie en momentum is. In het werkplan 2021-2022 maken we afspraken hoe we de speerpunten nader concretiseren in projecten en acties (resultaat, budget, trekker, capaciteit).

2.1 | ‹ Prettig wonen en werken ›

Urgentie en belang

Onze leefomgeving, de omgeving waarin we wonen en werken, is gevoelig voor klimaatverandering. We hebben rekening te houden met langere warme en hete periodes in de zomer. Bovendien neemt de kans op piekbuien toe.

Onze woon- en werkomgeving is binnen steden en dorpen vaak sterk versteend waardoor hittestress en wateroverlast groter wordt. In de beperkte ruimte moeten oplossingen gevonden worden. Ook droogte heeft gevolgen als verzakkende gebouwen en tuinen en groenvoorziening die verpieteren, het risico op natuurbranden stijgt bovendien. Zuinig (drink)watergebruik is steeds belangrijker omdat droge en hete periodes de vraag laten stijgen. Ook zijn lager gelegen delen van de regio kwetsbaar voor overstroming. Dit heeft gevolgen voor onze gezondheid, ons welbevinden en onze productiviteit. De kwaliteit van onze leefomgeving is een belangrijke randvoorwaarde voor de kwaliteit van ons leven. Voor bestaande bouw zijn verbouwmomenten dé gelegenheid om te kijken welke klimaataanpassingen nodig zijn. De bevolking en bedrijvigheid van onze regio neemt de komende jaren nog flink toe en dit leidt tot verdere verstedelijking. Het is van belang om nieuwe woon- en werklocaties direct klimaatbestendig in te richten. Bovendien schept deze dynamiek kansen om de omgeving slim aan te passen. Een klimaatadaptieve woon- en werkomgeving biedt ook waarde op andere vlakken zoals biodiversiteit en vastgoedwaarde. Marktpartijen en overheden zullen lokaal en regionaal aan de slag moeten.

Gezamenlijke Ambities

Klimaatbestendig, veilig en gezond
ingerichte stedelijke leefomgeving

Onder alle weersomstandigheden is sprake van een optimaal leefklimaat in gebouwen waar gewoond en gewerkt wordt, met bijzondere aandacht voor kwetsbare groepen.

Water(overlast) en hittestress in gebouwen wordt voorkomen door inrichtingsmaatregelen op het niveau van gebouw en omgeving. Nieuwe gebouwen worden zoveel mogelijk klimaatadaptief gebouwd.

Er is (relatief) minder verharding en meer vergroening in de woon- en werkomgeving, o.a. vanwege de infiltratiemogelijkheden van regenwater.

Wijken en werklocaties blijven bereikbaar via doorgaande wegen bij extreem weer.

Maatregelen en acties

Stimulering van de bouwsector om klimaatadaptief te (ver)bouwen, samen met de keten: bouwers, ontwikkelaars, woningbouwverenigingen, overheden en andere relevante partijen.

Verkennen van de meerwaarde van een regionaal bouwconvenant waarin we afspraken maken over de wijze waarop we bouwen en verbouwen en hoe we de kwaliteit borgen.

Uitwisseling kennis en voorbeelden over klimaatbestendig bouwen.

Verkennen van mogelijkheden voor voldoende waterberging en verkoelende of vergroeningsmaatregelen in de openbare ruimte met ketenpartners zoals: projectontwikkelaars, woningbouwverenigingen, ondernemersverenigingen en wijkcollectieven.
(Landelijke) richtlijnen, afspraken en werkwijzen uitwisselen. Goede voorbeelden en innovaties delen.
Mogelijkheden verkennen samen met overheden en bedrijfsleven om risico’s van klimaatverandering voor het productieproces en de bedrijfsvoering in beeld te brengen en te reduceren.
Stimuleren en inspireren van particulieren zowel individueel als collectief: o.a. Operatie Steenbreek, koppeling zoeken met duurzaamheidsinitiatieven, etc.

Handvatten en richtlijnen om klimaatbestendig bouwen te verankeren in beleid, regels en plannen.

Verankering klimaatadaptatie in omgevingsvisies en omgevingsplannen, programma’s en projecten.
Bijvoorbeeld over het gebruik van hemelwater (vasthouden, bergen of infiltreren) en gebruik van grond- en drinkwater. Over het vergroenen van de buitenruimte (op publiek en privaat terrein). Over verkoeling door beïnvloeding van zonlicht (schaduw, reflectie en wind).

SPEERPUNTEN
2021-2022

PRETTIG WONEN EN WERKEN WERKPLAN 2021-2022

Prettig leefklimaat in en om de woning

1^e PROJECT: KETENAFSPRAKEN KLIMAATBESTENDIG BOUWEN

BESCHRIJVING: Betrekken alle relevante partijen. Uitwerken mogelijke instrumenten (maatregelen, regelingen en regels). Keuze maken voor een strategie en uitwerken van afspraken en wijze van implementatie. Ondertekenen van afspraken.

RESULTAAT: Een lijst van te implementeren instrumenten (communicatie, financiële prikkels en juridische regels) om te komen tot klimaatbestendige gebouwen.

2^e PROJECT: ONTWIKKELAFSPRAKEN MET WONINGCOÖPERATIES

BESCHRIJVING: Betrekken alle relevante partijen. Uitwerken mogelijke prestatieafspraken tussen gemeenten en woningcoöperaties, afspraken en wijze van implementatie en ondertekenen van afspraken.

RESULTAAT: Gedragen tekstvoorstellen over klimaatadaptatie om op te nemen in de prestatieafspraken van de woningcoöperaties.

3^e PROJECT: INSTRUMENTENMIX VOOR BESTAAND STEDELIJK GEBIED

BESCHRIJVING: Betrekken alle relevante partijen. Uitwerken mogelijke instrumenten (communicatie, regelingen en regels). Keuze maken voor een strategie en uitwerken van afspraken en wijze van implementatie. Ondertekenen van afspraken.

RESULTAAT: Strategie om private terreinen in bestaand stedelijke gebied klimaatbestendig te maken en een meerjarenprogramma van in te zetten instrumenten voor bestaand stedelijk gebied, inclusief de nog uit te werken kennisvragen.

4^e PROJECT: STIMULERINGSREGELING KLIMAATBESTENDIGE MAATREGELEN

BESCHRIJVING: Per gemeenten een stimuleringsregeling opstarten of verder uitbouwen voor het klimaatbestendig maken van de private ruimte. Daarbij gebruik maken van de ervaring die al opgedaan is bij diverse gemeenten in de regio.

RESULTAAT: Een instrument om burgers en bedrijven te stimuleren en te kunnen belonen voor klimaatbestendig handelen.

Aandacht voor hittestress, tijdens extreem warme dagen

PROJECT: HITTEPLAN

BESCHRIJVING: Opstellen van plannen voor 5 gemeenten in 2021 o.b.v. het format van de GGD. Vervolgens opstellen van plannen voor de overige gemeenten.

RESULTAAT: Minder schade/overlast van hitte door gecoördineerd handelen.

Regionaal delen. Lokaal doen.

Volg het voorbeeld uit de regio:
4 praktische voorbeelden

Afkoppelen bedrijven Gemeente Oldebroek

De gemeente richt zich op het grootschalig afkoppelen van verhard oppervlak, te beginnen bij de (bedrijven)terreinen van Plukon en Cêlavíta. De werkzaamheden worden gecombineerd met het project om de restwarmte van afvalwater van Cêlavíta te gebruiken om het water van het vlakbij gelegen zwembad te verwarmen.

AFKOPPELEN REGENWATER

Groen- en natuurinclusief puntensysteem Ermelo

De gemeente Ermelo hanteert een puntensysteem voor groen- en natuurinclusief bouwen. Afhankelijk van de omvang van het project wordt er een verplicht aantal punten voorgeschreven. De essentie van het puntensysteem is dat de initiatiefnemer maatregelen neemt die punten waard zijn. De maatregelen dienen gebaseerd te zijn op een ecologisch advies. Dit heeft meerdere doelen: de biodiversiteit vergroten, klimaatverbetering, het stimuleren van natuurbeleving en het behoud van een prettige leefomgeving, welzijn en gezondheid. Het begrip groen- en natuurinclusief bouwen wordt op deze manier breed uitgelegd.

GROEN- EN NATUURINCLUSIEF BOUWEN

Klimaatadaptief bouwen Apeldoorn

In Apeldoorn wordt gewerkt aan een instrument om klimaatadaptief bouwen te borgen. Dit instrument kan dienen als raamwerk voor andere gemeentes in onze regio. De links verwijzen naar het bouwconvenant van Zuid-Holland en de handreiking decentrale regelgeving klimaatadaptief bouwen en inrichten. Deze bestaande documenten zijn voorbeelden van het borgen van klimaatadaptief bouwen.

BOUWCOVENANT (PFF) REGELGEVING (PFF)

Klimaatadaptieve reconstructie bedrijventerrein Amersfoort

Het Hoefkwartier in Amersfoort is nu vooral een kantoorgebied, met ook een aantal grote onderwijsinstellingen. Het plan is om dit gebied de komende jaren te veranderen in een groene stadswijk waar het fijn is om te wonen, werken, leren en ontspannen. In de openbare ruimte worden stenen waar mogelijke vervangen door groen en water. Hierbij is klimaatadaptie een van de principes die geldt als leidraad voor de ontwikkeling van de wijk.

STADSWIJK DE HOEF WEST

Kom meer te weten over onze gerichte aanpak op thema: